پارچه و انواع آن

پارچه و انواع آن

پامیشا در معرفی پارچه و انواع آن درباره پارچه های مختلف و هر آنچه باید در مورد خواص منسوجات و پارچه بدانید! را توضیح می‌دهد. پارچه (به انگلیسی: Textile ) لایه‌ای نرمش‌پذیر است که از شبکه‌ای از نخ‌ها یا الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده‌است؛ که نوع نخ‌ها یا الیاف و ساختار و نحوه قرارگیری آن‌ها در کنار یکدیگر ساختمان پارچه و خصوصیات فیزیکی آن را به‌وجود می‌آورد.

امروزه به لطف پیشرفت های تکنولوژیکی، انواع مختلفی از پارچه ها وجود دارد. شناخت پارچه های مختلف از نظر جنس و طرح یکی از مهم ترین ملزومات طراحی و ساخت پوشاک است. طراحان و تولیدکنندگان پوشاک باید پارچه های مختلف را بشناسند تا بتوانند پارچه مناسب را برای محصول خود انتخاب کنند.

نکته دیگری که در مورد پارچه باید در نظر گرفت این است که برای هر نوع لباس از یک نوع پارچه استفاده کنید و با توجه به سبک لباس، نوع پارچه را انتخاب کنید.

در این مقاله شما را با انواع پارچه و الیاف و ویژگی های آنها و همچنین تصاویری از هر یک از آنها آشنا می کنیم.

تقسیم بندی انواع پارچه با توجه به ماهیت آن که از نظر منشأ پارچه ها به چهار دسته تقسیم می شود:

1- بافت با منشاء گیاهی; مانند کتان، پنبه، کنف و غیره.
2-. پارچه های منشأ حیوانی; ابریشم، پشم، خز طبیعی و غیره
3- منسوجات با منشاء معدنی. مانند آزبست (پنبه‌ی نسوز) و پارچه‌های شیشه‌ای؛ فایبرگلاس
4-مواد به دست آمده از سنتز شیمیایی. مانند نایلون، داکرون و ترگال

پارچه الیاف طبیعی

این پارچه ها از الیاف گیاهی تهیه می شوند که شامل موارد زیر است:

• الیاف میوه­‌ای – دانه­‌ای مانند پنبه
• الیاف ساقه­‌ای مانند کتان و کنف
• الیاف برگی مانند سیسال
• پارچه­‌های نخی – پنبه‌­ای

پارچه های نخی و نخی بسیار پرطرفدار و پرکاربرد هستند. این مواد به پوست آسیب نمی رسانند و حساسیت ایجاد نمی کنند. این پارچه ها باعث جریان هوا و تنفس بدن می شوند، بنابراین در هوای گرم خنک هستند. البته لباس هایی که الیاف نخی دارندمعمولا ضخیم تر و گرمتر نیز هستند و در سرما بدن را گرم می کنند. با توجه به اینکه این پارچه ها بعد از شستن آب می روند، باید قبل از برش در آب ریخته شده و کاملا خیس خورده و شسته شوند.

آنها همچنین با توجه به کیفیت پارچه رنگ پس می دهند. در صنعت، الیاف پنبه را معمولا در محلول اکسید کننده قرار می دهند تا سفید شوند. هر چه بیشتر در این محلول بمانند، سفیدتر می شوند. الیاف پنبه به چین و چروک بسیار حساس هستند. این پارچه ها برای لباس های روزمره، لباس های خانگی و لباس نوزاد مناسب هستند. این پارچه ها پوسیده نمی شوند، اما اگر در جای تاریک و مرطوب نگهداری شوند، کپک می بندند.

پارچه های نخی باعث جریان هوا و تنفس بدن می شوند، بنابراین در هوای گرم خنک هستند.

توضیحات پارچه های الیاف طبیعی

پنبه (Cotton)

• رسانای گرما هستند و گرمای بدن را به بیرون منتقل می کنند، بنابراین خنک هستند.

• به راحتی لکه دار شده و قابل شستشو هستند.

• در برابر ساییدگی مقاوم هستند.

• بعد از استفاده اگر خوب خشک نشود، بوی عرق باقی می ماند.

• به لباس های نخی در ایران نخی می گویند.

                     
کتان (Leinen)

• کتان از نظر خواص شبیه پنبه است و در ایران کشت نمی شود.

• پارچه های کتانی صاف و سبک هستند و سریعتر از پنبه تمیز می شوند.

• مانند پارچه های نخی آب را جذب می کنند، اما زودتر خشک می شوند، بنابراین حوله های کتان بهتر از حوله های نخی هستند.

        

پشم ( Wool)

• با توجه به حیواناتی که این الیاف از آنها ساخته می شود، نام های مختلفی مانند گوسفند مرینوس، پشم لاما و موی بز دارند.

• پارچه های پشمی عایق هستند زیرا هوا بین الیاف محبوس می شود.

• منافذ به دلیل خاصیت جذب رطوبت، عرق بدن را جذب کرده و به آرامی آن را تبخیر می کنند، بنابراین فرد در زمستان کمتر سرد می شود.

• پس از شستشو آن ر از طناب یا چوب رختی آویزان نکنید، بهتر است آن را روی پارچه نخی پهن کنید.

ابریشم  (Silk)

• این پارچه بسیار سبک و براق است، خاصیت ارتجاعی بالایی دارد و در برابر ترک و چروک بسیار مقاوم است.
• به دلیل وجود پروتئین، رسانای گرما نیستند و آن را در خود نگه می دارند
• هم در تابستان و هم در زمستان قابل استفاده است. به دلیل نرمی و ایزوله بودنش

کتان به اندازه پنبه آب جذب می کند، اما سریعتر خشک می شود، بنابراین حوله های کتان بهتر از حوله های نخی هستند.

ویژگی پارچه های الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی

ویسکوز (Viscose)

• رسانای گرما هستند، بنابراین بدن را گرم نگه می دارند.

• خنک تر از ابریشم طبیعی است. و می توان آن را از پارچه بسیار نرم و لطیف درست کرد.

نایلون (Nylon)

• نایلون یک الیاف کاملا مصنوعی است.

• نایلون در برابر سایش مقاوم است بنابراین کاربردهای زیادی دارد، حتی جوراب های نایلونی به دلیل خاصیت ارتجاعی بالا در ناحیه زانو و مفاصل گشاد نمی شوند.

• فورا خشک می شود زیرا رطوبت کمتری را جذب می کند.

• نخ پنبه ای یا  نخ فیلامنت برای تولید جوراب، آستر، لباس شنا، لباس ورزشی، لباس توری، کت بارانی، لباس بافتنی، لباس بافتنی استفاده می شود.

پلی استر (Polyesters)

• پلی استر کاملا مصنوعی است.

• در برابر چین و چروک حتی زمانی که خیس هستند مقاومت عالی دارند.

• اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، برای ساخت پارچه های سبک مانند پرده، ساتن، پیراهن و بلوز استفاده می شود.

• به دلیل مقاومت بالای آن برای تهیه پارچه های چین دار و پوشاک زنانه استفاده می شود.
 

انواع پارپه هی نخی

• چیت

این نوع پارچه بسیار سبک با دوخت ظریف و در دو نوع ساده و ساده موجود است و برای پوشاک مردانه و زنانه بسیار مناسب است.

• متقال

این نوع پارچه نسبتاً ضخیم است و تراکم تارها و تارهای پود زیاد است. رنگ قابل قبولی ندارد و در رنگ های سفید و شیری موجود می باشد. این نوع پارچه برای لباس مناسب نیست و عموما برای ساخت روبالشی، روتختی و … استفاده می شود. یکی دیگر از کاربردهای رایج این پارچه «پترون» است.

• چلوار

این نوع پارچه سبک، خنک، طرح دار و گلدار است که برای ساخت لباس مناسب است. پیراهن، لباس زیر، پتو و روبالشی درست می کنند. رنگ های سفید و روشن به دلیل تراکم نخ و بافت بیشتر کمتر برای دوخت لباس استفاده می شود.

• کرباس
این یک پارچه ضخیم و غنی با چگالی تار کم است. به دلیل ضخامت بالای نخ های تار و پود، برای پوشاک مناسب نیست و عموماً به عنوان آستر پالتو، لباس شماره دوزی، کاموادو و … استفاده می شود.

• کتان

همانطور که از نام پارچه کتان پیداست، این پارچه از الیاف ساقه کتان تهیه شده است. کتان گیاهی است علفی و یک ساله و دارای ساقه ای با الیاف نرم و بلند و برگ های سبز مات است که البته این الیاف نیز از نخ کتان گرفته شده است. پارچه کتان که به سلطان پارچه ها معروف است، جذب آب و خنکی بالایی دارد به طوری که می توان گفت لباس های کتان برای تابستان و بهار بسیار مناسب است.

از دیگر ویژگی های پارچه کتان می توان به سطح صاف و براق آن اشاره کرد. همچنین از آنجایی که کتان یکی از پارچه هایی است که بعد از شستن تغییر سایز می دهد، توصیه می شود افراد قبل از استفاده آن را بشویند. پارچه را برای دوخت ببرید و یکبار بشویید. همچنین این نوع پارچه ها طول عمر بالایی دارند و وزن سبکی دارند و به راحتی چروک می شوند.

پارچه کتان برای دوخت حوله، کیف، رومیزی، پیش بند، دستمال، لباس، روکش مبلمان و … استفاده می شود.

الیاف این پارچه خشک و زبر است و به سرعت چروک می شود. این پارچه یکی از باحال ترین پارچه هاست و در هوای گرم بسیار مناسب است. به همین دلیل چین و چروک آنها اهمیت چندانی ندارد. این پارچه باید قبل از دوخت شسته شود. پارچه هایی که 100% کتان هستند به خوبی رنگ نمی شوند. کتانی های رنگی هنگام شستن رنگ می دهند، به شرطی که پارچه کتان با مواد شیمیایی مخلوط نشود. کتانی ها ضخامت های متفاوتی دارند. پارچه بوم ضخیم است.

• مخمل

احتمالاً تا به حال کلمه “مخملی” را شنیده اید. این کلمه از خصوصیات پارچه نرم مخمل گرفته شده و به معنای لطیف و نرم است.

پارچه مخمل یکی از مجلل ترین و گران قیمت ترین پارچه ها می باشد زیرا فرآیند ساخت آن دشوار و دشوار است. اما امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ماشین آلات پیشرفته در تولید پارچه مخمل، هزینه تولید این پارچه کاهش یافته است.

پارچه مخملی پارچه ای نرم است که از پنبه، ابریشم، پشم یا کتان ساخته می شود. از پارچه مخملی برای ساخت ملحفه، لباس، پرده و غیره استفاده می شود. برای تولید استفاده می شود. جنس این پارچه پنبه یا ابریشم است.

• مخمل نخی راه راه

این یک پارچه بادوام است که ماندگاری طولانی دارد. داخل آن بسیار ساده و شبیه سازه است. این نوع پارچه را می توان از پارچه های مختلفی مانند نخی تهیه کرد.

• ململ

این پنبه نرم، نازک و سفید است.

• کریشه

یک پارچه نخی ساده با گل های محبوب.

• آغبانو

این یک پارچه نخی نازک است که عمدتاً برای پتو و چادر استفاده می شود.

• دبیت

نوعی پارچه نخی است که معمولاً به عنوان آستر لباس و ملحفه رویه پتو استفاده می شود.



پارچه­‌های الیاف حیوانی و طبیعی

در این نوع پارچه ها از مو، کرک و پشم حیوانات استفاده می شود. برخی از این نوع پارچه ها مانند پارچه های ابریشمی از الیاف کرم ابریشم تهیه می شوند.

• پشم

بسته به نوع حیوانی که پشم از آن به دست می آید، کیفیت الیاف نساجی متفاوت است. مثلا پشم ترمه که از نوعی بز به دست می آید یکی از بهترین پشم هاست که بسیار سبک، نرم، گرم و نرم است. پشم گاو ضخیم تر و درشت تر است.

پارچه پشمی بیش از هر پارچه دیگری رطوبت را جذب می کند و گرما را دفع می کند. در نتیجه لباس های پشمی رطوبت هوا را جذب کرده و بدن را گرم نگه می دارند. از پارچه های پشمی برای تهیه انواع لباس گرم و لباس با تشریفات مهم استفاده می شود.

هنگام تهیه لباس پشمی بهتر است از پارچه آستری استفاده شود تا پارچه با سطح پوست تماس مستقیم نداشته باشد. از ماده شیمیایی ویسکوز در ساخت پارچه های پشمی استفاده می شود و مقاومت آنها را افزایش می دهد. پارچه‌های پشمی ویسکوز که پشم بیشتری دارند، بهتر، گران‌تر و مناسب‌تر برای کت و شلوار مردانه هستند، ظاهر بسیار خوبی دارند و دوام بسیار خوبی دارند.

• ماهوت

این پارچه ضخیم، تمام پشمی، نرم و کمی براق با سطح صاف است.

• برک

برک بافی

نوعی پارچه درشت که اغلب در بشروی و با موی بز یا شتر بافته می‌شود و عمدتاً برای کاپشن‌های مردانه استفاده می‌شود. پوست پوست معمولاً در سایه های قهوه ای، سیاه، سفید، شیری، شکری و خاکستری دیده می شود.

• ابریشم

این یکی از بهترین پارچه هایی است که به طور گسترده در تولید لباس های رسمی و رسمی استفاده می شود. پارچه های ابریشمی طبیعی نیاز به مراقبت زیادی دارند. آن را در آب نشویید و روی حرارت اتو کنید. تمیز کردن و خشک کردن با بخار بهترین کار است. ابریشم رنگ های خوب و رنگ های زیادی دارد.

ابریشم مصنوعی ترکیبی از ابریشم با مواد دیگر است و شباهت زیادی به ابریشم طبیعی دارد. پارچه های 100% ابریشم بسیار گران هستند و دوام کمتری نسبت به ابریشم مصنوعی دارند. به همین دلیل انواع دیگری از ابریشم مخلوط مانند تافته ابریشم، ساتن ابریشم و … تولید شد که بسیار پرطرفدار است.

پارچه ابریشمی یکی از قوی ترین پارچه های دنیا با سطحی نرم و براق است. پارچه ابریشمی به دلیل پروتئین های موجود در الیاف این پارچه گرما را از خود عبور نمی دهد و گرما را درون خود نگه می دارد. نکته دیگری که در مورد پارچه های ابریشمی باید به آن اشاره کنیم این است که این پارچه یکی از مجلل ترین و گران ترین پارچه ها محسوب می شود و از ابریشم برای ساخت کراوات، روسری، مانتو، جلیقه، لوازم منزل و … استفاده می شود.

• کرپدوشین (کربدوشین)

این پارچه از خانواده کرپ است که از ابریشم خام بافته شده است.

• چیر

گاز جیر یکی از پارچه های با منشاء طبیعی است، این نوع پارچه از پوست گوسفند، گوساله، بز و آهو طی فرآیند خاصی تولید می شود که در آن سطح گوشتی آن مومی می شود. از آنجایی که این نوع پارچه یک نوع چرم ظریف است، روی سطح پارچه جیر ناهمواری هایی وجود دارد که به آن چرم نیز می گویند.

از دیگر ویژگی های جیر می توان به کثیف شدن سریع این پارچه اشاره کرد، بنابراین توصیه می شود جیر را از هر نوع کثیفی و روغن دور نگه دارید، همچنین جیر مقاومت بالایی دارد و هوا به آن نفوذ نمی کند. به آرامی نفوذ می کند بنابراین می توان از این نوع پارچه برای دوخت مانتو در فصل سرد استفاده کرد که زیبایی مانتو را دو چندان می کند زیرا پارچه جیر جایی بین چرم و مخمل است.

• ویسکوز
  پارچه ویسکوز یکی از پارچه هایی است که منشاء طبیعی و گیاهی دارد. پارچه های ویسکوز از الیاف پرز کوتاه و پرز بلند تهیه می شوند و تنها تفاوت این نوع پارچه با پارچه هایی مانند پنبه و کتان این است که فرآیند تولید الیاف آنها متفاوت است. پارچه ویسکوز فرآیندی مشابه کاغذ دارد. سلولز از خمیر کاغذ تولید می شود.
  
  از ویژگی های این نوع پارچه می توان به مقاومت کم، جذب رطوبت و خنک بودن آن اشاره کرد. همچنین به دلیل خنک بودن این نوع پارچه می توان از آن برای دوخت لباس های فصل گرم استفاده کرد. نکته دیگری که در مورد ویسکوز باید به آن توجه کرد این است که رطوبت می تواند ماندگاری این نوع پارچه ها را کاهش دهد، به عبارت دیگر در صورت خیس شدن ویسکوز از طول عمر آن کاسته می شود. همچنین در تولید پارچه ویسکوز گاهی از 50 درصد پارچه استفاده می شود.
  
  نکته جالب این است که پارچه ویسکوز به عنوان دست ساز نیز شناخته می شود زیرا بر خلاف پارچه هایی مانند نایلون و پلی استر که کاملاً مصنوعی و از مشتقات نفتی هستند، توسط انسان ساخته می شوند.
  
  جالب است بدانید که پارچه ویسکوز به عنوان “مصنوعی” نیز شناخته می شود.
  
  • حریر
  
  نوع دیگر پارچه ابریشم است. این پارچه از الیاف طبیعی ساخته شده و نوعی ابریشم نازک شبیه فاستون، موج دار و توری است.
  
  پارچه های ابریشمی انواع مختلفی دارند، از جمله: کرپ ابریشم، ابریشم ابریشم، ابریشم پرده، ابریشم ساتن و غیره.
  
  • کنفی
  
  پارچه کنفی یکی از پارچه هایی است که منشأ طبیعی دارد و از گیاهی به نام کنف تولید می شود. بخش هایی از آفریقا
  
  پارچه های کنفی ساخته شده از گیاه شاهدانه ساختار و جنس خاصی دارند. علاوه بر این، پارچه کنفی دارای بوی خاصی است که می توان آن را شسته و در زیر نور آفتاب قرار داد تا از شر این بو خلاص شود، اما توجه داشته باشید که این بو به طور کامل از بین نمی رود.
  
  نکته دیگری که در مورد پارچه کنفی باید به آن اشاره کنیم این است که از این نوع پارچه در لوازم هنری، طراحی لباس و لباس عروس استفاده می شود.
  
  
  

پارچه های مصنوعی

الیاف این پارچه ها مصنوعی بوده و با توجه به مواد اولیه آنها متفاوت است. ویژگی های این پارچه ها عبارتند از: دوام و استحکام بالا، وزن سبک، اندازه کوچک، ضد آب و ابعاد دائمی و عدم پوسیدگی و لک شدن.

ریون : یکی از پرکاربردترین پارچه ها برای لباس زنانه است که در لباس مجلسی استفاده می شود.

• داکرون

به دلیل رنگ ها و نقاط قوت متفاوت بسیار محبوب است.

• اکریلیک

الیاف آن مصنوعی است که حاصل ترکیب نفت و گاز طبیعی است.

• جین

در ایران خیلی ها به اشتباه جین را با نام پارچه لی می شناسند و این به این دلیل است که این پارچه در ایران با برند لی معروف شد. این پارچه به لطف جین زیبا و شیک خود، هر سلیقه ای را به خود جذب می کند، بنابراین هرگز از مد نمی افتد.

پارچه جین بافت نخی نامنظمی دارد، در بافت این پارچه دو یا چند نخ زیر آن می رود. این پارچه دارای انواع کاغذی، نخی، ضخیم، کشسان و غیر کشسان بوده و از استحکام و ضخامت بسیار خوبی برخوردار است. علاوه بر این، پارچه جین که امروزه یکی از شیک ترین استایل های دنیا محسوب می شود، با گیاهان رنگ آمیزی می شود.

• ساتن

پارچه دیگری که معرفی خواهیم کرد پارچه ساتن است که با استفاده از پلی استر، ابریشم، نایلون، پنبه و … ساخته می شود. پارچه های ساتن انواع مختلفی دارند، از جمله نگینی، فیروزه ای، آینه ای، پشتی منحنی و رمانتیک.

پارچه ساتن سطحی صاف و براق دارد و به دلیل وزن سبکی که دارد نیاز به مراقبت بالایی دارد. نکته دیگر در مورد پارچه ساتن این است که از پارچه ساتن برای دوخت لباس زنانه استفاده می شود.

• دانتیل و گیپور
نوع دیگر پارچه توری و گیپور است. پارچه‌های پنبه‌ای و گیپور پشتی ندارند و از پنبه و ابریشم به شکل برجسته و متراکم ساخته می‌شوند. پارچه