آشنایی با انواع بافت پارچه و خصوصیات هر کدام

آشنایی با انواع بافت پارچه و خصوصیات هر کدام

برای درک صحیح انواع پارچه و بافت پارچه باید بگوییم که پارچه لایه ای انعطاف پذیر با شبکه ای از الیاف شامل الیاف طبیعی یا مصنوعی است  که نوع نخ‌ها یا الیاف و ساختار و نحوه قرارگیری آن‌ها در کنار یکدیگر ساختمان پارچه و خصوصیات فیزیکی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.برای آشنایی بشتر با مقاله آشنایی با انواع بافت پارچه و خصوصیات هر کدام در پامیشا همراه باشید.

ویژگی هایی مانند نرمی و لطافت، وزن و فشار روی پارچه، درجه کشسانی، استحکام و …. با توجه به نوع پارچه قابل تغییر است و همچنین با توجه به نوع استفاده نهایی پارچه تعیین می شوداز نظر بافت پارچه سه روش عمده برای تولید پارچه وجود دارد که بر اساس نوع درهم‌ رفتگی نخ‌ های آن، این چنین طبقه‌ بندی شده‌اند. این روش‌ها عبارتند از:

بافندگی تاری – پودی

بافندگی حلقوی- پودی

بافندگی حلقوی تاری

غیر از این 3 نوع بافت ما منسوجات و پارچه‌ هایی داریم که بدون بافت تولید می شوند که به منسوجات بی بافت معروف هستند.

ویژگی های پارچه تاری پودی:

یکی از مهمترین خواص پارچه وزن آن است که به وزن و سبکی آن اشاره دارد. معمولاً وزن پارچه را بر حسب وزن واحد (وزن هر متر مربع پارچه) بیان می کنند.

یکی دیگر از ویژگی های مهم هر پارچه، تراکم آن است. تراکم پارچه به تعداد نخ ها در یک سانتی متر طول یا عرض پارچه بیان می شود. بدیهی است که هر چه تعداد نخ ها در واحد طول بیشتر باشد، بافت پارچه متراکم تر می شود. تراکم پارچه بر وزن پارچه، استحکام، سجاف، چین و چروک، نفوذپذیری هوا و پوشش تأثیر می گذارد.

ضخامت پارچه یا به عبارتی فاصله سطح رویی و سطح زیرین پارچه از دیگر ویژگی های مهم پارچه است. پارچه ضخیم تر، لایه عایق بیشتری بین پوست و هوا ایجاد می کند، بنابراین گرمای بیشتری نسبت به پارچه های نازک ایجاد می کند.

از دیگر مزایای روش بافت تاری – پودی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

به طور معمول از این روش برای تولید پارچه هایی استفاده می شود که باید دارای ثبات ابعادی و استحکام ساختاری باشند، مانند پارچه های پیراهنی، لباس، ملحفه، پرده و غیره. پارچه استفاده شده بزرگ است، بافت تار مقرون به صرفه تر است، سرعت تولید تار در مقایسه با بافندگی دایره ای بیشتر است، می توان از نخ های ضخیم تر در بافتنی تار استفاده کرد. نمی توان مستقیماً از یک نخ (روی نخ) تولید کرد. برعکس، باید در مراحل اولیه بافت انجام شود) بنابراین فرآیند گسترده‌تر و دشوارتر از بافت دایره‌بافی است، بنابراین برای ایجاد تاری پودی به سرمایه بیشتری نیاز است. استان اصفهان بیشترین تعداد واحد نساجی را دارد. تولید و پس از آن گیلان، مازندران، قزوین و آذربایجان شرقی قرار دارند.
              
بافندگی حلقوی- پودی

بافت حلقوی پارچه به گره و کشباف نیز معروف است.بافت پارچه حلقوی از قسمت‌های کوچکی به نام حلقه ساخته می‌شود که یک قسمت از نخ را به شکل حلقه خم می‌کند و حلقه‌ها را روی هم می‌گذراند. به عبارت دیگر، نخ دارای حلقه‌های متوالی است که هر حلقه توسط حلقه دیگری در طرف دیگر کشیده می‌شود و در نهایت یک یا چند دسته از نخ را به هم می‌پیوندد و یک بافت حلقوی را تشکیل می‌دهد. ماشین بافندگی حلقوی برای اولین بار توسط ویلیام لی در انگلستان اختراع شد. اساس کار این بافندگی تولید و انتقال حلقه است که سرعت آن بسیار بیشتر از بافتنی دستی است. در این سیستم، نخ ها می توانند با ایجاد حلقه هایی در عرض پارچه، این پارچه را ایجاد کنند. این پارچه ها خاصیت ارتجاعی بالایی دارند به همین دلیل به آنها پارچه کشباف نیز می گویند. این پارچه ها شامل لباس زیر، پیراهن و شلوار و … می باشد. برای تولید استفاده می شود و نخ در سیستم ریسندگی الیاف کوتاه که برای تولید آنها استفاده می شود، ریسیده می شود.

                       دستگاه بافندگی حلقوی – پودی تمام اتوماتیک

بافت پارچه در بافت حلقوی به گونه ای است که حلقه ها در جهت افقی تشکیل شده و در یک رج افقی به هم وصل می شوند و یک رج بافت ایجاد می کنند. حلقه های رج دوم از حلقه های ردیف اول عبور داده می شود و در انتها حلقه های نخ در ردیف های مختلف به صورت عمودی به هم وصل شده و پارچه بافته می شود. به عبارت دیگر با اتصال حلقه ها از ردیف های مختلف در جهت عمودی، یک ردیف پارچه تشکیل می شود. در این نوع بافت پارچه را می توان تنها با یک نخ تولید کرد اما برای افزایش سرعت بافت می توان حدود 192 خط را پر کرد. نکته جالب در مورد گلدوزی این است که پشت و رویه پارچه متفاوت است. گلدوزی را می توان با استفاده از دستگاه های بافندگی دایره ای و دستگاه های بافندگی تخت انجام داد. این نوع بافت را با نام‌های کش‌ بافی، تریکوبافی، کاموابافی و گردبافی نیز می‌شناسند.
نوع دیگری از این پارچه وجود دارد که با نخ های ضخیم تری بافته می شود و به تریکوبافی یا کشبافی معروف است. این پارچه برای لباس های زمستانی استفاده می شود. آنها از اکریلیک با نخ هایی که روی یک سیستم ریسندگی الیاف بلند چرخیده شده اند ساخته شده اند. البته از پشم نیز می توان اقلام باکیفیت درست کرد. یکی دیگر از زیر مجموعه های این نوع سیستم بافتنی جوراب است.

بسیاری از کارخانه های جوراب بافی تحت کنترل اصناف هستند و بدون مجوز فعالیت می کنند. بیشترین تعداد جوراب و بافندگی مدور در استان تهران متمرکز است. بعد از آن خراسان رضوی، اصفهان و قزوین بیشترین مجوز را برای جوراب بافی دارند و خراسان رضوی، یزد، البرز، اردبیل و آذربایجان شرقی بیشترین مجوز را در زمینه جوراب بافی دارند.

بافندگی حلقوی تاری

بافت پارچه بر خلاف روش حلقوی – پودی  در این روش حلقه ها در جهت طولی پارچه ساخته می شوند. در بافت حلقوی تاری، به یک دسته نخ با نام نخ‌های تار نیاز داریم. هریک از نخ‌های تار به تنهایی یک حلقه تشکیل می‌دهند و اتصال آن‌ها در راستای عمودی، یک ردیف از بافت را ایجاد می‌کند. نهایتاً یک سری ردیف عمودی متشکّل از حلقه‌ های موازی بوجود می‌آید. بافت حلقوی تاری از استحکام بالایی برخوردار است و نمی‌ توان آن را به سادگی شکافت. امّا قابلیّت کشسانی و انعطاف‌پذیری آن‌ نسبت به بافت حلقوی پودی، کمتر است. بنابراین این نوع پارچه‌ ها برای استفاده در کاربردهای فنی مناسب‌ ترند.
این سیستم می تواند انواع پارچه توری و تار را ببافد. به همین دلیل محصولات اصلی آنها پارچه های پرده ای است. اما از این نوع بافت در پارچه روکش مبل و پتو استفاده می شود. بیشتر کارخانه های این نوع کارخانه ها در استان تهران و پس از آن اصفهان، قزوین و گیلان متمرکز هستند.

پارچه های نبافته:

منسوجات نبافته بسیار قدیمی هستند و نمد را می توان اولین نمونه از منسوجات نبافته دانست. منسوجات نبافته نوعی از مواد نساجی هستند که بدون بافت تولید می شوند. به طوری که الیاف با هم مخلوط شده و عملیات اتصال بر روی آنها انجام می شود. حدود نیمی از منسوجات جهان را منسوجات نبافته تشکیل می دهند و هر روز به این مقدار اضافه می شود. خلاصه در این صنعت از گره خوردن نخ تار و پود خبری نیست. در عوض، پارچه های نبافته نتیجه پیوند و درهم آمیختگی الیاف توسط فشار، گرما، ضربه یا مواد شیمیایی هستند که هر یک از این روش ها محصولی با خواص متفاوت به دست می دهند. از دلایل افزایش محبوبیت پارچه های نبافته می توان به تولید با حجم و سرعت بالا، قیمت بسیار پایین، بازیافت آسان و طیف وسیعی از محصولات قابل تولید اشاره کرد. مهمترین کاربردهای این نوع منسوجات در حوزه بهداشت و درمان است که شامل روپوش بیمارستانی، پد، کیت جراحی، لباس زیر، بانداژ، ماسک، بانداژ و گاز، لباس، لوازم بهداشتی و … می باشد. به طور کلی منسوجات ساختاری دو بعدی و (در برخی موارد سه بعدی) دارند و نخ نقش تعیین کننده ای در تولید آنها دارد. اما پارچه های نبافته نام کلی گروهی از پارچه هاست که بر خلاف انواع دیگر پارچه ها در ساختار خود نخی وجود ندارد و ساختار پارچه مستقیماً از الیاف تولید می شود.
انواع منسوجات  نبافت عبارتند از:

۱- نمد پشمی (Wool felt)

نمد پشمی هنوز هم یکی از رایج ترین انواع نمد است که صنعتگران نساجی همواره در طول تاریخ از پشم گوسفند یا سایر حیوانات پشمی تولید کرده اند. نمد پشمی علاوه بر زیبایی و جذابیت ظاهری از خواص الیاف پایه از جمله جذب رطوبت، مقاومت در برابر حرارت و خاصیت عایق عالی نیز بهره می برد.

۲- نمد خز (Fur felt)
تا به امروز، برخی از تولیدکنندگان پارچه از چرم بیستر برای ساخت کلاه نمدی و سایر لوازم جانبی استفاده می کنند. اگرچه استفاده از نمد خز در عصری که حقوق حیوانات در اولویت است، دیگر مرسوم نیست، اما این نوع نمد به دلیل تطبیق پذیری و دوام، همچنان استفاده می شود، البته در مقادیر محدود. در عین حال این نوع نمد را می توان همراه با انواع چرم های دیگر به جز بیستر تولید کرد. اما در هر صورت، تولید نمد الاغی مستلزم کشتن حیواناتی است که پوست آنها از خز ساخته شده است.

۳- نمد اکریلیکی (Acrylic felt)

در طول قرن گذشته، نمد اکریلیک به طور فزاینده ای محبوب شده است. نمد اکریلیک ارزانتر از پشم است و مزایایی مشابه نمد معمولی دارد. بر خلاف نمد پشمی یا خز، نمد اکریلیک بسیار قابل اشتعال است و استفاده از آن احساس ناراحتی می کند.

۴- نمد ریونی (Rayon felt)

نمد ویسکوز عمدتاً در صنعت و پزشکی استفاده می شود و خواص آب دوست آن شبیه نمد پشمی است. یکی از مهمترین مزایای نمد این است که می توان آن را به انواع مختلفی از محصولات عایق تبدیل کرد. با این حال، نمد، مانند سایر الیاف مصنوعی، یک آلاینده غیر قابل تجزیه زیستی در نظر گرفته می شود.

۵- نمد فشرده (Pressed felt)

احساس نیشگون گرفتن شایع ترین نوع احساس است و همچنین قدیمی ترین نوع در نظر گرفته می شود. این نوع نمد از ترکیب الیاف بافته شده با استفاده از گرما، آب و فشار تولید می شود و معمولاً به صورت ورق به فروش می رسد و می تواند به اشکال مختلف مصرفی، صنعتی و پزشکی تبدیل شود.

۶- نمد سوزنی (Needled felt)

صنعتگران برای ساختن مجسمه‌های گلدوزی و سایر محصولات سه بعدی از سوزن‌گیرهای تخصصی استفاده می‌کنند. این نوع نمد عایق نبوده و برای مصارف صنعتی استفاده نمی شود، در عوض بیشتر محصولات نمد سوزنی دارای طبیعت تزئینی هستند.

۷- نمد بافته شده (Woven felt)

نمد بافته شده نوعی پارچه نمدی است که توسط تولیدکنندگان نساجی با اعمال فشار، گرما و آب به پارچه‌های بافته شده قبلی تولید می‌شود. نتیجه یک پارچه متراکم و بسیار عایق است که بسیار نازکتر از نمد فشرده است.