یوزو و استفاده از آن در صنعت عطر سازی
یوزو (YUZU) یک میوه است که بویی معطر و منحصر به فرد دارد و دارای طعمی شیرین، ترش و تلخ است که بسیار جذاب است. برخی از افراد بوی یوزو را مانند ترکیبی از گریپ فروت و لیمو توصیف می‌کنند، با این تفاوت که یوزو تازه‌تر، سبک‌تر و پیچیده‌تر است. این میوه رایحه و طعمی بسیار مهم و محبوب در فرهنگ و غذاهای ژاپنی دارد و تاریخچه‌ای طولانی در شرق آسیا دارد. از آن زمان تا به امروز، یوزو موفق شده است در صنعت عطرسازی جهانی و در بسیاری از خانه‌ها جایگاه خود را پیدا کند. اگر تاکنون با یوزو و استفاده از آن در صنعت عطر سازی و بابوی یوزو آشنا نشده‌اید، احتمالاً با اولین باری که آن را بو می‌کنید، به راحتی متوجه می‌شوید که چقدر این بو برایتان جذاب و خوشایند است. در این مقاله قصد داریم شما را با یوزو و استفاده از آن در صنعت عطر سازی ، رایحه یوزو، تاریخچه آن، فواید و کاربردهایش در صنعت عطرسازی آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
یوزو چیست؟
یوزو (CITRUS JUNOS) یک میوه ترکیبی است که ظاهراً شبیه به یک گریپ فروت کوچک است. این میوه از ترکیب لیمو و میوه ماندارین تشکیل شده است و در عین حالی که طعم ترشی مشابه بسیاری از مرکبات را دارد، در بسیاری از جوانب با سایر مرکبات متفاوت است. یوزو یک میوه کوچک با رنگ زرد است و قطر آن حدوداً 2 تا 3 اینچ است. پوست آن نسبت به لیمو، ضخیم‌تر است و مقدار آب موجود در آن نیز بسیار کمتر است (1-2 قاشق چایخوری). رشد کامل درخت یوزو تقریباً 10 سال طول می‌کشد و این درختان دارای مقاومتی در برابر دماهای سرد هستند. به همین دلیل، درختان یوزو قادر به رشد در مناطقی با دماهای بسیار پایین تا -9 درجه سانتیگراد (15 درجه فارنهایت) هستند. این ویژگی، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد یوزو است زیرا بسیاری از مرکبات در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کنند و تحمل سرما را ندارند.
یوزو و تاریخچه آن
تاریخچه یوزو به بیش از 1200 سال پیش در چین برمی‌گردد. این میوه برای اولین بار در نزدیکی رودخانه یانگتزه (Yangtze River) کشف شد و سپس در دوران سلسله تانگ به ژاپن و کره وارد شد. در حال حاضر، ژاپن بزرگترین تولیدکننده یوزو است و سالانه بیش از 27,000 تن از این میوه را تولید می‌کند. یوزو به طور عمیقی در فرهنگ ژاپن توجه ویژه‌ای دارد و حتی در سنت‌هایی مانند توجی، که به عنوان جشن انقلاب زمستانی شناخته می‌شود، استفاده می‌شود. یکی از این سنت‌ها “Yuzu-yu” یا “Yuzu-bath” است که در آن مردم در حمامی حاوی آب گرم و تکه‌هایی از میوه یوزو غوطه‌ور می‌شوند. اعتقاد بر این است که این کار خوش‌شانسی را جلب می‌کند، از سرماخوردگی محافظت می‌کند و ارواح بد را دفع می‌کند.
یوزو همچنین به طور گسترده در غذاهای ژاپنی استفاده می‌شود، از جمله سس‌ها، آبنبات‌ها، سالادها، دسرها و چاشنی‌ها. میوه و برگ‌های یوزو بسیار معطر هستند و عطر آنها حتی تا فاصله‌های دورتر هم قابل استشمام است. به همین دلیل، عطرسازان نیز مجذور شدند تا از یوزو در ساخت عطرها استفاده کنند. گل‌های ستاره‌ای شکل یوزو در ماه‌های آوریل تا می ظاهر می‌شوند و از اکتبر تا دسامبر برداشت می‌شوند. به همین دلیل، حتی در ژاپن که به عنوان منبع یوزو شناخته می‌شود، این میوه و برگ‌های آن بسیار گران هستند. رنگ یوزو بسته به درجه رسیدگی آن، می‌تواند از سبز روشن تا زرد متفاوت باشد.
یوزو و بوی آن
بوی یوزو شامل نت‌های شیرین و تلخ است که همراه با رگه‌هایی از تندی و تیزی می‌باشد. به طور کلی، بوی یوزو شگفت انگیز و مرکباتی است و بسیار لطیف، میوه‌ای و ملایم است. آنچه یوزو را خاص می‌کند، پیچیدگی منحصر به فرد رایحه‌اش است که حس هیجان و شور وصف ناپذیری را در فرد برانگیزانده. بسیاری از افراد به نت‌های ترکیبی و میوه‌ای این رایحه جذب می‌شوند که عناصری از گریپ فروت، ماندارین، لیموترش و ترنج را در کنار هم قرار می‌دهد. به طور خلاصه، بوی یوزو به شرح زیر است:
- بوی دلپذیر و خوشایندی که به شدت مرکباتی است.
- شیرین‌تر از گریپ فروت باشد.
- تلخ‌تر از پرتقال باشد.
- ترش‌تر از لیمو باشد.
- سبک و طراوت‌بخش باشد.
بوی یوزو از کجا بدست می آید؟
بوی یوزو از روغن‌های اسانسی آن به دست می‌آید که از پوست میوه استخراج می‌شود. برای استخراج روغن‌های اسانسی از مرکبات به طور عمومی از روش پرس سرد استفاده می‌شود. این روش شامل تراشیدن و فشردن پوست میوه است تا روغن‌های اسانسی جدا شوند. اگرچه می‌توان روغن اسانسی یوزو را نیز با استفاده از روش پرس سرد استخراج کرد، اما امروزه استفاده از روش بخاربرای تقطیر روغن اسانسی رایج‌تر است. در این روش، پس از استخراج آب میوه، از باقیمانده میوه، روغن اسانسی تقطیر می‌شود. چندین ترکیب شیمیایی مسئول بوی یوزو هستند، از جمله لینالول، لیمونن، آلفا-پینن، بتا-میرسن و بتا-کاریوفیلن. لینالول یک مونوترپنوئید است که در رایحه بسیاری از گل‌ها و گیاهان ادویه‌ای نیز یافت می‌شود. اعتقاد بر این است که این ترکیب بیشترین نقش را در بوی مرکباتی یوزو ایفا می‌کند.
یوزو و مزایای آن در آروماتراپی
یوزو اثرات درمانی زیادی بر روی بدن و ذهن دارد. اعتقاد بر این است که یوزو از ویژگی‌های زیر برخوردار است:
- جوان‌کننده پوست: یوزو می‌تواند به جوان‌سازی و بهبود حالت پوست کمک کند.
- جلوگیری از سرماخوردگی: مصرف یوزو می‌تواند از بروز سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی جلوگیری کند.
- تقویت سیستم ایمنی: این میوه می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها را افزایش دهد.
- بهبود خلق و خو: مصرف یوزو می‌تواند خلق و خو را بهبود بخشیده و احساس رفاه روحی را افزایش دهد.
- کاهش التهاب: ترکیبات شیمیایی موجود در یوزو می‌تواند به کاهش التهاب‌ها در بدن کمک کند.
- مقابله با بیماری‌های مزمن: برخی از ترکیبات یوزو می‌توانند در مقابله با بیماری‌های مزمن مانند التهاب‌ها و عوارض آنها موثر باشند.
علاوه بر این، ترکیبات شیمیایی مسئول بوی متمایز یوزو مانند لیمونن و لینالول می‌توانند به کاهش تنش و اضطراب کمک کنند.
تحقیقات نیز نشان داده‌اند که استنشاق یوزو به مدت کوتاه می‌تواند اثرات مثبتی بر روی خلق و خو، تنش، افسردگی و اضطراب داشته باشد. به عنوان مثال، یک تحقیق روی زنان نشان داد که استنشاق یوزو به مدت 10 دقیقه کمک می‌کند تا اختلالات خلقی و روانی مانند تنش، افسردگی، خشم و سردرگمی را کاهش دهد. همچنین، مطالعه‌ای روی مادران نشان داد که بوی یوزو به طور معنی‌داری به کاهش اضطراب آنها کمک می‌کند.
یوزو و انواع آن
انواع مختلفی از یوزو موجود است که برای اهداف مختلفی کشت می‌شوند:
- هانا یوزو (Hana Yuzu): این یک نسخه تزیینی از یوزو است که بخاطر گل‌های کرم رنگ و جذابی که دارد پرورش داده می‌شود.
- شیشی یوزو (Shishi Yuzu): این نوع یوزو سطحی غیرهموار دارد و دارای برجستگی‌ها و غده هاب روغنی بزرگ است. این ورژن از یوزو می‌تواند به اندازه یک خربزه کوچک رشد کند.
- یوکو (Yuko): یوکو یک نوع شیرین و معطر یوزو است که در جنوب ژاپن رشد می‌کند. در حالی که تاریخچه یوکو هنوز نامشخص است، یک نظریه وجود دارد که می‌گوید یوکو ترکیبی از یوزو و گونه‌هایی مانند پوملو (pomelo) است. این میوه اغلب در مناطق Doinokubi و Sotome رشد می‌کند.